Mỗi du khách đã từng một lần đặt chân lên vùng núi Tây Bắc để du sơn ngoạn thủy với cảnh núi non hùng vĩ thì ắt hẳn sẽ không người nào không biết đến ẩm thực nơi đây như thịt khô gác bếp, pa pỉnh tộp, rượu hang chú, mật ong rừng….với món Cơm lam Tây Bắc nức tiếng làm xao xuyến bao thực khách, ăn một lần mà nhớ mãi. Hãy cùng với comlam.vn tìm hiểu về món ăn tuyệt vời này nhé!
Giới thiệu về cơm lam Tây Bắc
Cơm lam đó là món ăn đặc sản của vùng Tây Bắc nói riêng và góp phần độc đáo thêm nét ẩm thực của Việt Nam nói chung. Nếu dân miền xuôi nấu cơm bằng nồi thì đồng bào dân tộc Tây Bắc nấu cơm bằng những ống nứa, một nét đặc trưng không nơi đâu có được. Cơm lam là một loại cơm được nấu bằng thứ gạo nếp đặc sản của vùng núi. Loại gạo này chỉ trồng trên nương, trên những thửa ruộng bậc thang, mùi rất thơm, màu trắng ngà và rất dẻo. Loại nếp này hàng năm thu hoạch vào khoảng tháng 9, tháng 10. Vùng Tây Bắc còn có thứ gạo ngon nổi tiếng mà người Tày gọi là gạo Khẩu–lùm–phua, có nghĩa là thứ gạo ăn ngon đến nỗi người đàn bà có thể quên cả phần chồng. Đối với các loại gạo dưới miền xuôi không thể dùng được vì rất dễ bị nát. Có lẽ đây là món ăn không ai không biết đến ngay cả di khách nước ngoài. Không những thế, Cơm lam Tây Bắc còn mang nhiều ý nghĩa tâm linh. Đồng bào Thái quan niệm: nhờ mưa thuận, gió hoà, mùa màng mới tươi tốt, mới có được hạt gạo dẻo thơm để làm cơm Lam. Vì lý đó mà cơm Lam được coi như thành quả sau một năm lao động vất vả, là một món ăn đặc biệt để dâng lên bàn thờ tổ tiên mỗi dịp Tết đến, xuân về, với mong ước sang năm mới mùa màng bội thu, gia đình đầm ấm, hạnh phúc. Món cơm Lam cũng bắt nguồn từ thực tế cuộc sống của đồng bào vùng cao trước đây còn nhiều khó khăn thiếu thốn, người đàn ông thường lên nương rẫy, vào rừng săn bắt hái lượm dài ngây. Họ mang theo gạo, chặt ống nứa, tận dụng nguồn nước trong rừng, bỏ gạo vào đốt cơm Lam để ăn cho no lâu. Cơm Lam còn là một món dành cho phụ nữ ăn kiêng khi sinh nở vì cơm Lam không có chất bảo quản, giúp phụ nữ sau sinh có nhiều sữa cho con bú.
Khám phá hương vị cơm lam Tây Bắc
Cơm lam được nấu bằng thứ gạo nếp đặc sản của vùng núi đó là gao nếp cẩm nương Tây Bắc, loại gạo này chỉ được trồng trên nương trên những thửa ruộng bậc thang cùng màu gạo trắng ngà dẻo thơm.Cơm lam nơi đây được bàn tay khéo léo của ngươi phụ nữ nấu theo một cách đặc biệt, nấu cơm trong ống tre hoặc ống nứa, chứ không nấu trong các nồi niêu bình thường khác như ở dưới miền xuôi. Cơm khi chín rất thơm, dẻo và ngọt do có được nấu với nước của ống nữa tiết ra mang đậm hương vị của núi rừng Tây Bắc. Rất nhiều du khách trong và ngoài nước ăn cơm Lam đều thấy cơm dẻo, vị ngọt thanh của “nước lam” và có vị hơi béo ngậy từ nước dừa, khi thưởng thức ngay lúc cơm còn nóng thì tuyệt vời đến hết thảy dù có để nguội cũng không bao giờ mất đi vị ngon vốn có, cơm vẫn luôn dẻo và luôn thơm.
Cách làm cơm lam Tây Bắc chuẩn vị
Đặc sản Cơm lam Tây Bắc là một món ăn rất đỗi giản dị nhưng lại mang hương vị đặc trưng của núi rừng, sự hòa quyện giữa mùi thơm của gạo nếp với hương thơm của tre, nứa tiết ra, tạo nên dư vị hấp dẫn của cơm lam.
Nguyên liệu để có một ống cơm lam Tây Bắc dẻo thơm, đó là ống nứa non có lớp màng mỏng bên trong chuyên dùng để làm cơm Lam và loại gạo nếp nương hạt đều, trắng mịn, dẻo thơm nhất và quan trọng là nước lam trong từng ống tre nứa. Công đoạn làm cơm lam tuy không khó, nhưng phải kỳ công, không nóng vội mới có được một ống cơm lam thơm ngon.
Nguyên liệu cần thiết
– Gạo nếp ngon: 1 kg
– Ống tre ( nứa): 7 ống.
– Lá chuối.
– Một củ gừng nhỏ.
– Nước dừa tươi.
– Một chút muối.
– Rơm hoặc than củi.
Cách làm
- Đầu tiên, người ta ngâm gạo, vo gạo sạch, để ráo nước sau đó cho gạo vào ống nứa. Ống nứa cắt từng gióng, tuỳ theo đoạn nứa dài ngắn, trung bình mỗi ống nứa làm cơm lam dài khoảng 50-60 cm. Một mắt ống nứa cắt đi, một mắt còn lại để nguyên. Khi cho gạo và nước vào thì không rơi vãi ra ngoài được. Không nên đổ gạo quá đầy vào ống nứa để khi chín cơm nở đầy là vừa.
- Sau khi bỏ gạo phải đổ nước vào ống nứa ngâm trực tiếp, dùng lá chuối nút ống nứa lại. Khoảng 30 phút sau khi ngâm gạo, có thể mang ống cơm lam ra đốt trên bếp lửa rực hồng than củi. Điều quan trọng lúc đốt cơm lam là phải biết điều chỉnh ngọn lửa cho đều, và xoay lật ống nứa luôn tay, để không làm ống nứa bị cháy, cho hạt gạo chín đều, dẻo, thơm ngon.
- Khi nào thấy cơm Lam chín thì bỏ ra khỏi bếp lửa, để nguội một lát, dùng dao dóc vỏ ống cơm Lam. Khi dóc vỏ ống nứa cũng phải rất thận trọng, để lại lớp vỏ rất mỏng, sau đó cắt phần mắt còn lại của ống nứa, và dùng tay tước vỏ ngược lên đằng miệng ống nứa để giữ được nguyên vẹn lớp màng cơm Lam. Chính lớp màng ống nứa này, kết hợp với gạo trắng, nước trong vùng cao tạo nên vị thơm ngon của cơm lam.
Cách thưởng thức tuyệt vời cùng cơm lam Tây Bắc
Theo kinh nghiệm của người Tây Bắc, Cơm lam Tây Bắc ăn ngon nhất khi ăn kèm với muối riềng, muối vừng giã nhuyễn, hoặc ăn kèm với một số món ăn dân tộc khác như gà nướng, cá nướng, thịt nướng xiên, thịt băm nướng gói lá, thịt hun khói treo gác bếp… cũng rất mới lạ và thơm ngon, đậm đà. Đời sống ngày càng phát triển, ngày càng sẵn có nhiều món ẩm thực đặc trưng của các vùng miền, những món ăn châu Âu cũng được du nhập vào thị trường ẩm thực Việt thế nhưng cơm lam vẫn là một món ăn truyền thống, mang đậm những nét đặc trưng riêng có của đồng bào Thái Tây Bắc. Ngày nay, cơm lam nổi tiếng khắp bốn phương, bạn có thể thấy người ta bán cơm lam rất nhiều tại các khu chợ trên núi, nơi có nhiều khách du lịch ghé qua. Và để phục vụ thêm nhu cầu của du khách, món cơm lam được làm khác đi một chút, họ có thể thêm chút nước dừa với cùi dửa bào nhỏ trộn lẫn với gạo nếp rồi sau đó cho vào lam. Cơm sẽ vừa có vị ngọt thanh của núi rừng vừa có vị ngậy béo của nước dừa cũng sẽ rất ngon. Cũng khéo léo hơn, người dân nơi đây cũng trộn gạo nếp với các nước mầu được chế hoàn toàn từ núi rừng cho cơm lam có màu rất hấp dẫn và ngon mắt hơn. Ngoài ra đến với khu rừng núi phía Bắc, bạn còn có thế biết đến một món cơm ngon lạ không bút nào tả xiết. Cũng gần giống với món cơm lam nhưng món cơm này lại được nấu trong những trái dừa tươi. Gạo nếp, đỗ xanh ngâm ký trộn gia vị rồi nhét vào trái dừa rồi cũng cho nên củi đốt như cơm lam cho đến cháy vỏ.
Trong đêm khuya giá lạnh của núi rừng vùng cao Tây Bắc, trong không gian mênh mông, rộng lớn ngồi bên bếp lửa hồng nướng vài ống cơm lam ăn khuya với thịt rừng nấu hay làm khô thì tuyệt vời và vô cùng thú vị mang đậm đà hương vị đất trời và thấm đượm hồn người. Hương xuân đang tràn ngập khắp núi đồi Tây Bắc. Trong mâm cỗ đón xuân của đồng bào Thái nơi đây, chắc chắn không thể thiếu món Cơm lam Tây Bắc kính dâng tổ tiên và mời gọi bạn bè gần xa đến vui xuân, thưởng thức món ăn đậm đà của dân tộc. Nếu chưa có dịp ghé tới Tây Bắc nhưng vẫn muốn thưởng thức món ăn này thì bạn cũng có thể cùng comlam.vn làm tại nhà và ăn cùng với gia đình trong bữa cơm đầm ấm nhé!
