Đi lên từ nền nông nghiệp lúa nước, từng món ăn, đặc sản đều thấm đẫm hương thơm của đất trời thiên nhiên. Những món ăn đặc trưng mỗi miền lại mỗi khác, mang hương vị từng địa phương, quê hương, trở thành món quà quê than thương. Đến với Tây Bắc, bạn không chỉ được ngắm hoa ban trắng mà còn được thưởng thức món cơm lam, hay còn gọi là cơm ống tre thơm, ngọt, dẻo. Chỉ thưởng thức một lần thôi cũng khiến du khách phải trầm trồ và nhớ mãi.
Cơm ống tre xuất hiện như nào?
Sống chung với nghề nương rẫy, người dân Tây Bắc thường xuyên phải lên nương làm rẫy, sống du canh du cư nhiều nơi. Tận dụng những nguyên liệu sẵn có, người dân đã đem theo gạo vào rừng, lên nương quanh năm suốt mùa để làm. Trên đó không thiếu những cây những cây tre cây nứa. Tận dụng những loại cây này, người ta chặt từng đoạn nứa, đoạn tre để làm nên món cơm lam thơm ngon. Thứ cơm này khiến họ ăn chắc bụng hơn nhiều so với các món ăn khác, giúp họ có sức khỏe để đáp ứng những nhu cầu của công việc, dù là những công việc nặng nhọc. Những ống cơm tre, ống cơm nứa được nướng hoặc luộc lên, tạo nên một hương vị đặc trưng của miền Tây Bắc. Cứ thế, cơm ống tre là món ăn dân dã, gắn liền với đồng bào Tây Bắc dần đã trở thành đặc sản truyền thống của núi rừng.
Cơm ống tre – sự kết hợp giữa thiên nhiên và con người
Đúng như tên gọi của nó, cơm ống tre có nguyên liệu không cầu kì, tất cả đều từ thiên nhiên, đơn giản và gọn nhẹ vô cùng. Đó là những hạt gạo thơm được lựa chọn kĩ càng (vừa dài, trắng, thơm). Ngày xưa thì mọi người có gạo gì sẽ dùng nấy nhưng ngày nay khi đã trở thành đặc sản thì đòi hỏi phải được lấy từ những cây lúa nương. Gạo phải được ngâm trong nước lấy từ con suối đầu nguồn hay vách đá trong vòng vài tiếng hoặc thậm chí là một đêm. Sau đó cho vào từng ống tre, ống nứa. Để món cơm ống tre ngon, việc lựa chọn ống tre cũng một phần quyết định đến sự thành bại của món cơm này. Ống tre không được quá non cũng không được quá già, phải tươi để giữ được mùi vị của trek hi cơm chín. Do gạo còn nở nên không được dồn gạo quá chặt, nhẹ tay thôi, sau đó dung các loại lá rừng như lá chuối để bịt kín hai đầu hở của ống tre.
Cơm lam chính là sự kết hợp tuyệt vời của thiên nhiên. Từ những hạt gạo thơm dẻo cùng nước suối ngọt ngào được đựng trong ống tre. Tất cả đã tạo nên một hương vị thơm ngon, hấp dẫn của núi rung Tây Bắc. Vị bùi bùi, ngọt ngào của gạo được hòa quyện với vị ngọt, vị thơm của tre nứa đã giúp cho món ăn này mang đậm đặc trưng của núi rừng. Cũng chính vì thế, ngày nay, cơm lam đã trở thành một thứa hang hóa xuất hiện ở nhiều điểm du lịch, nhiều nhà hang, khách sạn.
Nguyên liệu để làm nên món cơm lam ngọt dẻo, thơm ngon
Cơm lam Tây Bắc ngày nay không chỉ đơn thuần là sự kết hợp giữa gạo thơm và ống tre mà nó còn được biến tấu đi nhiều như cơm lam muối đậu, cơm lam thịt nướng để phù hợp hơn với khẩu vị của từng gia đình. Để làm món cơm ống tre chuẩn vị Tây Bắc dành cho gia đình 5 người thì bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu sau:
- 1kg gạo nếp nương
- 10 ống tre nứa
- 500gram lá chuối
- Nước dừa tươi
- 1 củ gửng nhỏ
- Mè trắng và đậu phộng
Để làm nên món cơm ống tre thơm ngon, phần chọn nguyên liệu đóng vai trò vô cùng cần thiết. Đặc biệt, bí quyết chọn lựa gạo nếp ngon sẽ giúp giữ được độ dẻo ngọt cũng như hương thơm đặc trưng của món ăn. Để chọn được gạo nếp ngon, bạn cần lưu ý chọn gạo nương mới thu hoặc, hạt to mẩy, có màu trắng đuch, vẫn còn lớp cám ở ngoài và có mùi thơm tự nhiên. Bạn cũng có thể nếm thử gạo để test độ ngon, nếu bạn cảm thấy gạo ngọt nhe, không lẫn mùi lạ thì đây là gạo ngon để nấu cơm ống tre tuyệt vời. Tuyệt đối không nên lựa chọn những loại hạt để lâu, lẫn nhiều tạp chất, có hạt bị ngả vàng hay gãy, nát.
Gạo ngon chưa đủ, ống tre nứa cũng phải đạt chất lượng. Hãy chuẩn bị đủ số lượng ống tre nứa theo dự định của bạn, nên chuẩn bị dư them 1-2 ống là tốt nhất. Ống tre nứa non nên sử dụng từ khoảng tháng 10 đến tháng 1 bởi lúc đó tre vẫn còn độ tươi xanh, không héo úa cũng không sâu hỏng. Nếu bạn không có lá chuối có thể thay thế bởi lá dong.
Cách làm món cơm ống tre thơm ngon trọn vị
Sau khi đã có các nguyên liệu cần thiết, hãy bắt tay vào công cuộc sơ chế nguyên liệu thôi nào. Gạo nếp sau khi đã mua về đem đãi sạch, loại bỏ những hạt hư, rửa dưới vòi nước để loại bỏ các tạp chất. Sau đó ngâm gạo với nước sạch từ 4-6 tiếng để hạt gạo nở mềm, khi nấu sẽ chín đều hơn, nhanh hơn. Sauk hi gạo đã được ngâm xong, bạn lấy gạo ra rửa lại với nước sạch và để ráo. Lá chuối cũng đem rửa sạch, loại bỏ bụi bẩn, lấy khan lau cho thấm nước và cắt lá chuối thành từng miếng nhỏ. Gừng bạn đem cạo sạch vỏ, rửa sạch và giã nhuyễn và trộn lẫn với gạo. Tre nứa thì chặt thành từng khúc khoảng 30cm, đem đi rửa và để cho ráo nước.
Mọi nguyên liệu đã sẵn sang, bây giờ là công đoạn cho gạo vào ống tre. Bạn cuộn những miếng lá chuối lại rồi nhét vào ống tre sao cho bịt kín hoàn toàn một đầu ống tre. Sau dó bạn từ từ cho gạo vào, chỉ cho khoảng ½ ống là được vì khi chín gạo cũng nở bung ra. Sau đó cho thêm nước dừa vào, đổ ngập gạo là được. Và dùng lá chuối bịt kín đầu ống tre còn lại của ống tre.
Bây giờ là giai đoạn nướng cơm ống tre nè. Hãy dùng than củi hay rơm để tạo được mùi thơm ngon nhất cho cơm nhé. Đặt ống tre lên vỉ và nướng. Hãy nhớ trở đều các mặt của ống tre lien tục để cơm không bị cháy khét nhé. Cứ nướng đến khi có hơi nước bốc lên ở miệng ống tre cùng mùi thơm là cơm đã chín rồi ấy.
Khi cơm đã chit, hãy lấy ống tre ra khỏi bếp, đợi lát cho nguội bớt rồi dùng dao nhẹ nhàng chẻ dọc để tách lớp vỏ bên ngoài, giữ lại phần màng bên trong. Bởi lẽ, chính cái phần màng này mới giúp cơm không bị khô và giữ lại được độ nóng, dẻo cho cơm.
Cơm ống tre ăn cùng với múi vừng, gà nướng hay thịt nướng đều “ngon hết sảy con bà Bảy” luôn đó ạ.
Cách làm muối vừng ăn kèm với com ống tre
Muối vừng thì ai cũng biết làm rồi nên mình chỉ hướng dẫn qua thôi nhé! Lạc sau khi mua về, nhặt bỏ hạt hư và đem đi rang với lửa nhỏ khoảng 10 phút cho đến khi hạt lạc ngả sang màu vàng và có mùi hơm là được. Sau đó, tắt bếp, đợi lạc nguội thì đem đi sảy lớp vỏ ngoài đi. Mè hay gọi là hạt vừng trắng cũng được rang thơm lên, khi rang đảo đều tay.
Cho lạc cùng vừng vào cối giã nhuyễn, cho thêm một chút gia vị cho đậm đà. Muối vừng ăn kèm với cơm nắm hay cơm ống tre cũng ngon xuất sắc luôn. Sự kết hợp không quá cầu kì nhưng vô cùng ngon miệng.
Các làm cơm ống tre quả thực không quá phức tạp đúng không? Với vài bước đơn giản như chia sẻ của Cơm Lam – Torki, bạn đã có thêm một gợi ý để thực hiện món ăn thơm ngon này chiêu đãi bạn bè, gia đình nhân ngày cuối tuần. Cùng nhâm nhi miếng cơm lam và tâm sự, cũng rất thú vị phải không nào?
Chúc các bạn thành công!
